Milinda

William Chittick, Amerikaanse hoogleraar en één van de meest geres- pecteerde auteurs over de leer en praktijk van het soefisme, heeft daar- over tien essays geschreven, gebaseerd op oorspronkelijke Arabische en Perzische bronnen. Hij citeert vertegenwoordigers van de klassieke leer, zoals Al-Ghazali, Baha Wahad, Ibn Arabi en Jami, die de traditie voortdurend ingekleurd hebben. Chittick schrijft dat soefi-leraren uit de negende eeuw al hebben benadrukt dat er een relatie is tussen soe- fisme en de islam. Deze leraren waren overtuigd te spreken vanuit ‘de bezielende geest’ van de islamitische traditie. De Profeet Mohammed spreekt over drie fundamentele dimensies in de Hadith van Gabriel. De derde dimensie, ‘doen wat het beste is en wat mooi is’ (=ihsan), toont de weg naar Gods nabijheid. Soefi-leraren benadrukten in de elfde en twaalfde eeuw de persoonlijke dimensies van de God-mens relaties. Een soefi kan door te focussen op de dhikr, de herinnering aan God, het stadium van ontsluiering bereiken. De dronkenschap, het overweldigd worden door de aanwezigheid van God, wekt vooral de poëzie op. Volgens roemruchte theoretici (11e-14e eeuw) gaat het er om een balans te vinden tussen rationeel begrijpen en verbeeldend versluieren. Het boek is leerzaam door de inzichten in de herkomst van het soefisme, de samenhang en de verbindende thema’s. Ik miste een uitgebreidere beschrijving van het soefisme in de moderne tijd. Chittick schaart het universeel soefisme van Inayat Khan onder het ‘dronken’ soefisme, zon- der nadere uitleg.

Gepubliceerd in: Soefi gedachtes, zomer 2020