Milinda

Koorddanser 29 januari 2015

Leerkracht en onderwijscoach Douwe Hoitsma introduceerde een leermethode over de Vier Hartskwaliteiten op enkele Nederlandse basisscholen. Zijn doel? Het ontwikkelen van innderlijke wijsheid en compassie bij kinderen. De Vier Hartkwaliteiten zijn gebaseerd op de vier Onmetelijkheden uit het boeddhisme: Liefdevolle vriendelijkheid, Mededogen, Blijdschap en Gelijkmoedigheid. Geen idee hoe het er inmiddels op de desbetreffende basisscholen aan toe gaat. Maar als het gaat zoals in zijn prentenboek Vier Hartsvrienden, dan is het er een vredige, gelukszalige boel. Van de tekeningen, die het boek smoel geven, moet je houden. Kinderen waarderen doorgaans dergelijke bonte en 'gevulde' illustraties. Over de verhaallijn kunnen we kort zijn: vier bijzondere dieren onderwijzen de rest van het dierenrijk en de mens. De boodschap lijkt er ondertussen wat dik bovenop te liggen. De laatste pagina's hadden daarom wat mij betreft achterwege mogen blijven. Al zijn de toevoegingen in de vorm van tips voor ouders en leerkrachten en oefeningen voor de kinderen wel weer aardig.

 

Recensent: Niels Brummelman

NBD Biblion 22 december 2014

Vier hartsvrienden wonen in een bos: Pablo Paard, Ali Aap en Kitty Kikker en Victorino Vogel. Zij hebben allemaal iets bijzonders. Zo is Pablo Paard bijvoorbeeld rustig en kalm en sluit hij nooit iemand buiten. De vrienden proberen de andere dieren te helpen om net zo gelukkig te leven als zij dat doen. Dit doen ze door vier hartenwensen te leren: vriendelijkheid, mededogen, blijdschap en gelijkmoedigheid. De koning van een naburig land komt ook kijken hoe dit werkt.

 

De bijzondere en kleurrijke olieverfschilderingen hebben een geheel eigen, vrij karikaturale stijl. Elke linkerbladzijde heeft een bladvullende illustratie en op de rechterbladzijde staat een detail hieruit. Opvallend is dat de vogel uit het verhaal op de illustratie als pelikaan is afgebeeld. 

 

De schrijver heeft dit verhaal gemaakt vanuit een boeddhistische visie. Het is moralistisch, maar niet storend. Het kan gebruikt worden op o.a. school bij lessen levensbeschouwing. Verzorgde uitgave, met royale bladspiegel en tekst in een schreefloos lettertype. De hartenwensen staan in een iets ander lettertype. In het nawoord voor opvoeders worden o.a. specifieke oefeningen gegeven voor ontspanning en concentratie. Om voor te lezen en over te praten met kinderen circa 5 t/m 7 jaar.

 

Margriet Obers

Marianne Pijl 20 november 2014

Het boek

Dit boek is op een verzorgde en aantrekkelijke manier vormgegeven. De beelden zijn uitnodigend voor de kinderen. Ze reageren er direct op: ‘de aap mist een tand’. Maar ook: ‘het paard is een beetje eng’. De hartsvrienden roepen in elk geval vragen op, waardoor er al direct een (voor) gesprekje met de kinderen plaatsvindt.

 

De inhoud

Het verhaal van de vier hartsvrienden is boeiend. De personages Pablo Paard, Ali Aap, Kitty Kikker en Victorino Vogel spreken tot de verbeelding. De speciale eigenschappen - hartkwaliteiten - van de dieren zijn herkenbaar en daardoor spreken ze de kinderen aan. Ze zijn des betreffend: bijzonder gelijkmoedig, rustig en open; vriendelijk; vol mededogen en blij.

Die kwaliteiten komen in het verhaal goed uit de verf. Door de daden van de vrienden wordt duidelijk hoe ze in het leven staan.

Juist daarom is het niet nodig om bij de introductie van de personages het woord ‘nooit’ te gebruiken. ‘Nooit’ is een lastig begrip en plaats de personages in een onaantastbare positie. Het woord ‘niet’  zou hier beslist voldoende zijn.

 

Het verhaal is mooi opgebouwd. Het bestaat uit twee delen. Het verhaal begint met de introductie van de personages en de hartkwaliteiten en hoe die vorm krijgen in de directe leefomgeving van de dieren en het tweede gedeelte laat zien dat deze hartkwaliteiten voor alle personages, ook die buiten de eigen leefwereld, heilzaam kunnen zijn.

 

Elke episode geeft de mogelijkheid om met de kinderen na te praten, Zo gaat Eduard eend meteen iemand zoeken om te helpen. Dit nodigt uit om met de kinderen in gesprek te gaan over de hulp die Eduard zou kunnen gaan geven en aan wie. Het verhaal kan in korte episoden worden opgesplitst om dieper op de gegeven hartenwens in te gaan. Vragen kunnen zijn: Wat vinden jullie van de hartenwens? Klopt het dat als we elkaar allemaal helpen dat het veel makkelijker zal gaan? Kinderen kunnen zo zelf ontdekken wat een hartenwens voor hen betekent en hoe het zo’n wens zelf zou willen inzetten. En daarmee kom ik bij de volgende drieslag: morele, sociaal-emotionele en levensbeschouwelijke vaardigheden die kinderen kunnen  ontwikkelen.

 

Hartenwensen in verbinding

Alle dieren in dit verhaal leven vanuit de boeddhistische vier Hartkwaliteiten. Natuurlijk is het daarom een bruikbaar boek voor sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Maar het zou jammer zijn om in een morele laag te blijven hangen. Dan wordt het boek te moraliserend gebruikt.

Ik heb (een episode uit) het verhaal Vier Hartsvrienden voorgelezen nadat ik, aan de hand van boeddhistische voorwerpen, het verhaal van Siddhartha heb verteld. De kinderen hoorden welke goede regels Boeddha voor de mensen had bedacht en waarom. De stap naar het verhaal van de hartsvrienden werd daardoor versterkt, omdat ik het verbond met het bronverhaal uit de traditie. Daarom is het boek goed te gebruiken bij het thema Boeddhisme of in de aanloop naar een boeddhistische viering, bijvoorbeeld het Loi Kratongfeest (lichtjes feest).

 

Door de leerlingen te laten onderzoeken of en hoe de hartenwensen een verbinding hebben met de eigen levensbeschouwing en dat te laten benoemen, wordt het internaliseren van deze kwaliteiten vergemakkelijkt. De wens blijft dan voor kinderen geen ‘regeltje’, maar wint aan verdieping, omdat het aanhaakt aan de eigen (levensbeschouwelijke) ervaring. Het boek Vier hartsvrienden, leven vanuit je hart, kan worden ingezet om met de kinderen deze zoek en ontdekkingstocht aan te vangen.

 

Marianne Pijl

Onderwijsbegeleider identiteit en levensbeschouwing

www.arkade-cilon.nl

Indigo 6 oktober 2014

Mooie leidraad voor het onderwijs

 

Mooi geschreven boek met bijzondere illustraties dat een goede leidraad biedt om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen te ondersteunen.
Zo gebruik ik elke morgen in mijn klas de vier hartenwensen om de dag mee te starten; leren we hoe we tot goede oplossingen kunnen komen en ervaren we dat we met geduld, wijsheid en compassie een prettige leeromgeving kunnen scheppen. Het boek visualiseert waar we dagelijks voor staan, de dieren herinneren ons aan dat wat goed is en goed werkt.

 

Via: Bol.com